Việt Nam - Cuba: Tiếp tục đẩy mạnh hợp tác toàn diện về KH&CN

“Chính phủ Việt Nam luôn coi trọng sự phát triển khoa học, công nghệ, và đổi mới sáng tạo - đây chính là nền tảng thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững đất nước, là lực lượng sản xuất trực tiếp, là động lực chính của mô hình phát triển kinh tế - xã hội”.

Đồng chí Chu Ngọc Anh, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam đã cho biết như trên tại buổi tọa với Đoàn đại biểu Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN &MT) Cuba, do đồng chí Elba Rosa Perez Montoya, Bộ trưởng Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) Cuba dẫn đầu trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam diễn ra ngày 26/6 tại Hà Nội.

Đoàn Cuba còn có sự tham dự của đồng chí Belsis Llorente, Chánh văn phòng Bộ KH,CN&MT Cuba; đồng chí Armando Rodrigez Batista, Vụ trưởng, Vụ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; đồng chí Nancy Coro Aguiar, Phó Đại sứ Cộng hòa Cuba tại Hà Nội; đồng chí Claudia Fonseca Sosa, Tùy viên thương mại và kinh tế Cộng hòa Cuba tại Hà Nội.

Về phía Bộ KH&CN Việt Nam có sự tham dự của đồng chí Hoàng Minh, Giám đốc Học viện Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (KH,CN& ĐMST); đồng chí Lê Xuân Định Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính; đồng chí Lưu Hoàng Long, Quyền trưởng Ban quản lý Khu Công nghệ cao Hòa Lạc; đồng chí Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam; đồng chí Đinh Hữu Phí, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ; đồng chí Nguyễn Mai Dương, Phó Chánh Văn phòng Bộ; đồng chí Hà Thị Lâm Hồng, Phó Vụ Trưởng Vụ Hợp tác quốc tế.

Toàn cảnh buổi tọa đàm

Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo - trụ cột cho phát triển kinh tế

Phát biểu tại buổi tọa đàm, đồng chí Chu Ngọc Anh cho biết: Toạ đàm là một sự kiện quan trọng trong hợp tác KH&CN giữa hai Bộ nói riêng và trong hợp tác truyền thống giữa hai nước nói chung, đồng thời cũng là dịp để hai Bên có điều kiện để hai Bên trao đổi, cập nhật về tình hình triển khai Biên bản ghi nhớ đã được ký vào tháng 3/2018 tại La Habana, Cuba.

Đồng chí Chu Ngọc Anh, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam phát biểu tại buổi tọa đàm

Trong buổi làm việc, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh đã thông tin tới đoàn Cuba những chính sách, chủ trương và những chỉ đạo của của Đảng và Chính phủ Việt Nam thời gian gần đây với quyết tâm cao với mọi nỗ lực nhằm đưa KH&CN trở thành động lực và nền tảng cho phát triển kinh tế xã hội.

Đồng thời, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cũng bày tỏ vui mừng thông báo với Đoàn Cuba một số thành tựu phát triển nổi bật của Việt Nam thời gian qua trong các ngành, lĩnh vực như: nông nghiệp, công nghiệp, tài chính ngân hàng, xây dựng, giao thông, y tế, an ninh quốc phòng,… đều có sự đóng góp của KH&CN. Theo đánh giá của tổ chức sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO), trong những năm gần đây, Việt Nam luôn tăng hạng trong xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu, dẫn đầu nhóm quốc gia có thu nhập trung bình thấp (năm 2017 tăng 12 bậc, năm 2018 tăng tiếp 02 bậc, xếp thứ 45/126 quốc gia, trong đó, nhóm chỉ số về tri thức - công nghệ của Việt Nam có thứ hạng rất cao, xếp thứ 28).

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho rằng: Việt Nam và Cuba có nhiều tiềm năng hợp tác, trong đó có lĩnh vực KH&CN. Do vậy, để khai thác tiềm năng hợp tác về KH&CN của hai nước, hai bên cần tiếp tục xây dựng các dự án hợp tác nghiên cứu chung lựa chọn vào những lĩnh vực mà hai Bên đều có thế mạnh như: công nghệ sinh học, công nghệ sinh học áp dụng trong y tế, nông nghiệp, công nghệ thông tin,... nhằm phục vụ cho sự phát triển về kinh tế-xã hội của hai nước.

“Ngoài ra, Việt Nam còn có kinh nghiệm trong lĩnh vực khoa học, xã hội và nhân văn, đặc biệt trong nghiên cứu chính sách về đổi mới sáng tạo cũng như chính sách phát triển các khu công nghiệp công nghệ cao – lĩnh vực phía các bạn quan tâm gần đây. Chúng tôi sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và bài học của Việt Nam với các bạn Cuba trong các lĩnh vực này”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh khẳng định.

Mở rộng hợp tác dựa trên những thế mạnh

Trong không khí nồng ấm, vui vẻ, đồng chí Elba Rosa Perez Montoya, Bộ trưởng Bộ KH,CN &MT Cuba ghi nhận và đánh giá cao những thành tựu hợp tác giữa hai nước, đặc biệt là những chỉ đạo quyết liệt, sâu sát của đồng chí Chu Ngọc Anh, Bộ trưởng Bộ KH&CN Việt Nam trong lĩnh vực KH&CN thời gian qua, đồng thời cam kết nỗ lực thúc đẩy hợp tác, phát triển KH&CN giữa hai bên, coi quan hệ hợp tác giữa hai bên là quan hệ chiến lược, bền vững và lâu dài.

Đồng chí Elba Rosa Perez Montoya, Bộ trưởng Bộ KH,CN &MT Cuba phát biểu tại buổi tọa đàm

Ngoài thông báo hoạt động công tác về KH&CN, đồng chí Elba Rosa Perez Montoya cũng cho biết việc ban hành một số chính sách phát triển KH&CN của Cuba như: khuyến khích phát triển doanh nghiệp công nghệ cao; khuyến khích thành lập các khu KH&CN; SHTT và SHCN; hoàn thiện hệ thống Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo; Hoàn thiện hệ thống các cơ quan quản lý KH&CN; hoàn thiện hệ thống chính sách liên quan đến môi trường và tài nguyên thiên nhiên; Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng; các sản phẩm biến đổi gen; mối quan hệ giữa các trường đại học, doanh nghiệp và Trung tâm nghiên cứu,...

Theo đó, những mục tiêu sẽ được tập trung triển khai gồm: thành lập các khu công nghệ cao; thành lập các khu KH&CN; hình thành hệ thống khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo với mục tiêu phát triển bền vững; ứng dụng KH&CN phục vụ phát triển nông nghiệp; đưa KH&CN vào thực tiễn, phục vụ sản xuất kinh doanh; hướng tới những ngành mũi nhọn: công nghệ sinh học, y dược, du lịch, công nghệ nano, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo,... Đồng thời, đồng chí Elba Rosa Perez Montoya mong muốn tiếp tục duy trì, mở rộng hơn nữa sự hợp tác dựa trên những thế mạnh của hai Bên.

Tại buổi tọa đàm, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ KH&CN) Hà Thị Lâm Hồng một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết trong việc tăng cường các hoạt động trao đổi đoàn, trao đổi thông tin và thúc đẩy đào tạo hỗ trợ nâng cao năng lực cho hai bên qua việc triển khai các dự án hợp tác nghiên cứu chung giữa hai nước. Theo đó, Biên bản ghi nhớ giữa hai Bộ đã xác định các lĩnh vực có nhiều triển vọng trong hợp tác giữa hai nước như: công nghệ sinh học trong nông nghiệp và y tế; công nghệ thông tin và truyền thông; vật liệu mới, quy hoạch xây dựng, đồng thời hai bên cũng nhấn mạnh tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực hợp tác truyền thống thuộc phạm vi quản lý nhà nước của hai Bộ như: SHTT, Năng lượng Nguyên tử, xây dựng chính sách (Chính sách KH&CN& ĐMST, Chính sách phát triển và quy hoạch các khu CNC,...)

Cũng theo Phó Vụ trưởng Hà Thị Lâm Hồng, ngay sau chuyến thăm tháng 3/2018 của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh đã chỉ đạo quyết liệt các đơn vị trong Bộ KH&CN triển khai những nội dung đã được hai Bộ trưởng thống nhất với những kết quả nổi bật như: ký kết Thỏa thuận hợp tác giữa Việt Năng lượng nguyên tử Việt Nam và Cơ quan năng lượng nguyên tử Cuba (3/2018) để nhằm triển khai giai đoạn 2 dự án Máy chiếu xạ nguồn Cobalt-60 đã trang bị cho Viện Nghiên cứu thực phẩm La Habana; ký Kế hoạch hợp tác 2018-2019 giữa Cục SHTT Việt Nam và Cơ quan sở hữu Công nghiệp Cuba (9/2018) nhằm chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực xây dựng chính sách và đào tạo nâng cao năng lực cho các cán bộ của Cuba.

Đặc biệt, phải kể đến việc triển khai, đề xuất các dự án hợp tác nghiên cứu chung với sự hỗ trợ kinh phí từ Bộ KH&CN Việt Nam qua 02 dự án nghiên cứu Vắc xin (Thương hàn và ho gà vô bào) chủ trì về phía Việt Nam là Công ty TNHH MTV Vắc xin Pasteur Đà Lạt (DAVAC) phối hợp với Công nghệ Vắc xin Finlay và Trung tâm CNSH và Công nghệ gen thuộc tập đoàn BIOCUBAFARMA triển khai, cho đến nay việc hợp tác nghiên cứu cơ bản hoàn thành và sẽ nghiệm thu đánh giá kết quả trong thời gian tới; 01 dự án đã được cấp kinh phí và đang triển khai “Nghiên cứu chính sách khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam và Cuba phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, trong bối cảnh quá trình nâng cấp mô hình kinh tế của Cuba và tiến trình đổi mới, hội nhập quốc tế của Việt Nam” giữa Viện Chiến lược và Chính sách KH&CN Việt Nam và Bộ KH,CN&MT Cuba thực hiện.

Ngoài ra, 03 dự án đang được xem xét và sẽ triển khai trong năm 2019 và 2020 gồm: Dự án “Giải pháp quy hoạch xây dựng và quản lý quy hoạch nhằm khai thác hiệu quả các nguồn lực phát triển khu kinh tế ven biển” giữa Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia, Bộ Xây dựng và Viện Quy hoạch vật thể Cuba thực hiện; Dự án “Nghiên cứu xâm nhập mặn và chất lượng nước, bao gồm nước mặt và nước dưới đất, tại lưu vực sông Cauto làm cơ sở đề xuất cho các giải pháp tăng cường sản xuất lúa gạo và cải thiện cấp nước cho người dân Cuba” giữa Viện Khoa học tài nguyên nước, Bộ Tài nguyên Môi trường Việt Nam và Viện Khoa học thủy lợi, Bộ KH, CN&MT Cuba; Dự án Giai đoạn 2 của dự án “Lắp đặt Hệ đảo hàng và Hệ điều khiển máy chiếu xạ nguồn Cobalt-60” do Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam và Viện Nghiên cứu thực phẩm La Habana (trong đó tập trung hỗ trợ đào tạo và hướng dẫn vận hành máy chiếu xạ).

Bên cạnh việc chia sẻ những thuận lợi, khó khăn giữa hai nước, Phó Vụ trưởng Hà Thị Lâm Hồng cũng đề xuất những kiến nghị nhằm thúc đẩy sự phát triển hợp tác trong lĩnh vực KH&CN giữa hai Bên như: xây dựng cơ chế Tọa đàm cấp Bộ trưởng thường niên (2 năm/lần) luân phiên tại mỗi nước; xây dựng phương thức kêu gọi và xét duyệt các dự án hợp tác nghiên cứu chung, để lựa chọn đước các dự án thực sự có ý nghĩa và mang lại hiệu quả cao; tiếp tục tăng cường trao đổi đoàn công tác, trao đổi thông tin và các hoạt động khác ưu tiên việc lồng ghép các nội dung vào các dự án hợp tác nghiên cứu chung giữa hai nước do phía Việt Nam đài thọ và cuối cùng là tiếp tục ủng hộ các dự án hợp tác nghiên cứu chung giữa hai nước trong các lĩnh vực đã được xác định.

Kết thúc buổi tọa đàm, hai Bộ trưởng đánh giá cao những nỗ lực của các cán bộ, các đơn vị chức năng của hai Bên thời gian qua và đều bày tỏ sự hài lòng và thống nhất các kiến nghị đã được đề xuất, đồng thời tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc cùng phối hợp để triển khai các thỏa thuận hợp tác đã ký, những nội dung đã được hai Bên thống nhất.

Cũng trong khuôn khổ buổi tọa đàm, đại diện phía Bộ KH&CN Việt Nam và Đoàn Cuba đã trình bày một số tham luận như: tình hình triển khai các nội dung hợp tác về Chính sách KH,CN&ĐMST của Cuba; tình hình triển khai các nội dung hợp tác về Chính sách KH,CN & ĐMST của Việt Nam,...Đồng thời, lãnh đạo Ban Quản lý CNC Hòa Lạc và đại diện Đoàn Cuba đã ký kết Biên bản ghi nhớ (MoU) dưới sự chứng kiến của hai Bộ trưởng.