Tại Hội nghị, ông Trần Minh Dũng, Chánh Thanh tra Bộ KH&CN đã trình bày Báo cáo tóm tắt kết quả công tác năm 2015 và phương hướng nhiệm vụ công tác năm 2016.
Năm 2015, Lãnh đạo Thanh tra Bộ và các cán bộ, công chức, thanh tra viên thuộc Thanh tra Bộ đã nỗ lực hoàn thành kế hoạch công tác đề ra. Cụ thể một số hoạt động nổi bật như:
Thanh tra Bộ được giao chủ trì soạn thảo 05 văn bản quy phạm pháp luật, đã trình Bộ trưởng ban hành 03/05 văn bản: Thông tư 11/2015/TT-BKHCN ngày 26/6/2015 Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định 99/2013/NĐ-CP ngày 29/8/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp (SHCN); Thông tư 20/2015/TT-BKHCN ngày 05/11/2015 Quy định chi tiết và hướng dẫn Nghị định số 93/2014/NĐ-CP ngày 17/10/2014 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 64/2013/NĐ-CP ngày 27/6/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động KH&CN, chuyển giao công nghệ; Thông tư 24/2015/TT-BKHCN ngày 16/11/2015 Quy định về Thanh tra viên, công chức thanh tra chuyên ngành và cộng tác viên thanh tra ngành KH&CN. Còn lại 02 dự thảo Thông tư liên tịch giữa Bộ KH&CN với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Thông tin và Truyền thông đang tiếp tục được Thanh tra Bộ xây dựng và trình ban hành theo kế hoạch: Thông tư liên tịch Bộ KH&CN - Bộ Thông tin và Truyền thông hướng dẫn trình tự, thủ tục thay đổi tên miền, thu hồi tên miền vi phạm pháp luật về SHTT; Thông tư liên tịch Bộ KH&CN - Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn trình tự, thủ tục thay đổi tên doanh nghiệp, buộc loại bỏ yếu tố vi phạm trong tên doanh nghiệp, thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp trong trường hợp tên doanh nghiệp vi phạm pháp luật về sở hữu trí tuệ (SHTT). Ngoài 05 văn bản quy phạm pháp luật nêu trên, Thanh tra Bộ cũng đã xây dựng và trình Bộ trưởng ban hành Quy chế tiếp công dân để triển khai thực hiện công tác tiếp công dân trong phạm vi quản lý nhà nước của Bộ KH&CN theo quy định của Luật Tiếp công dân (Ban hành theo Quyết định số 1077/QĐ-BKHCN ngày 20/5/2015 của Bộ KH&CN).
Công tác thanh tra: Thanh tra Bộ trực tiếp tiến hành 88 cuộc thanh tra, trong đó có 04 cuộc Thanh tra hành chính và việc thực hiện các quy định về phòng, chống tham nhũng (PCTN) đối với 04 đơn vị trực thuộc Bộ, kết quả thanh tra phát hiện 01 cơ sở sai phạm, kiến nghị thu hồi về ngân sách nhà nước 2,3 tỷ đồng và 84 cuộc thanh tra chuyên ngành trên các lĩnh vực: Sở hữu công nghiệp; Tiêu chuẩn, Đo lường, Chất lượng; KH&CN. Qua thanh tra phát hiện sai phạm 42 cơ sở, Chánh Thanh tra Bộ đã ban hành 42 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, tổng số tiền xử phạt trên 1,6 tỷ đồng, cụ thể:
Lĩnh vực sở hữu công nghiệp (SHCN), Thanh tra Bộ đã triển khai 64 cuộc thanh tra trên phạm vi toàn quốc, phát hiện 40 cơ sở vi phạm, chủ yếu là về sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu, tên thương mại. Chánh Thanh tra Bộ đã ban hành 40 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính (phạt cảnh cáo 01 cơ sở, phạt tiền 39 cơ sở), tổng số tiền xử phạt trên 1,6 tỷ đồng; ban hành Kết luận thanh tra 09 cơ sở, theo đó công nhận sự thỏa thuận của các bên; dừng thủ tục xử lý vi phạm đối với 05 cơ sở. Áp dụng hình thức xử phạt chính là tịch thu tiêu hủy hàng nghìn sản phẩm thời trang (túi xách, dây lưng, ví da...) giả mạo nhãn hiệu "HERMES", "HERMER&Hình", "H&Hình", “CHARLES&KEITH”, “Pedro”; áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc loại bỏ yếu tố vi phạm đối với trên 73 nghìn sản phẩm xâm phạm quyền SHCN (dược phẩm, mỹ phẩm, đồ uống, kem đánh răng, nước rửa chén, bật lửa, xe đạp điện, xe máy điện, tấm lợp phibro xi măng...); buộc tiêu hủy gần 17 nghìn tem, nhãn, vật phẩm mang yếu tố vi phạm; buộc thay đổi tên doanh nghiệp: 03 cơ sở; buộc trả lại tên miền vi phạm: 02 cơ sở; chuyển cơ quan chức năng xử lý theo thẩm quyền: 07 cơ sở; thông báo chấm dứt hành vi vi phạm 01 cơ sở, ban hành Quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả 01 cơ sở, lưu theo dõi 01 cơ sở.
Năm 2015, Thanh tra Bộ đã chủ động thanh tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về đại diện SHCN đối với 11 tổ chức đại diện. Kết quả thanh tra đã phát hiện một số tồn tại, thiếu sót khi tiến hành hoạt động đại diện SHCN.
Lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường chất lượng: Thanh tra Bộ đã tiến hành 15 cuộc thanh tra về lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng. Qua thanh tra đã phát hiện 02 cơ sở vi phạm, Chánh Thanh tra Bộ đã ban hành 02 quyết định xử phạt vi phạm hành chính, số tiền 04 triệu đồng.
Lĩnh vực KH&CN: Thanh tra Bộ KH&CN đã phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ triển khai thanh tra đối với 02 tổ chức KH&CN và 04 nhiệm vụ KH&CN cấp nhà nước. Kết quả thanh tra đã phát hiện một số vấn đề tồn tại, bất cập và đề xuất giải pháp chấn chỉnh trong công tác quản lý tổ chức thực hiện nhiệm vụ KH&CN, cụ thể: Đối với các tổ chức KH&CN: Kết quả thanh tra cho thấy, mặc dù các tổ chức KH&CN nêu trên có điều kiện rất thuận lợi để tiếp cận thông tin về cơ chế, chính sách, quản lý KH&CN nhưng các cán bộ lãnh đạo, quản lý ở đó chưa có đủ thông tin về các nội dung đổi mới của pháp luật về KH&CN. Do vậy Bộ KH&CN đã chỉ đạo các đơn vị liên quan thuộc Bộ xây dựng Sổ tay (cẩm nang) về quản lý, thực hiện nhiệm vụ KH&CN, hỗ trợ công tác thông tin, truyền thông cơ chế, chính sách mới về KH&CN đảm bảo thuận lợi và đạt hiệu quả trực tiếp hơn. Đối với các nhiệm vụ KH&CN có địa chỉ ứng dụng là các địa bàn cụ thể hoặc các nhiệm vụ thực hiện theo Nghị định thư: Các nhiệm vụ KH&CN có địa chỉ ứng dụng là các địa bàn cụ thể: Trong các văn bản quản lý hiện nay có quy định về sự tham gia của địa phương nhưng thường mặc nhiên được hiểu đó chỉ là Sở KH&CN. Do vậy có trường hợp, Sở KH&CN nhận sản phẩm nhưng chậm (không) chuyển giao. Hoặc (1) có chuyển giao nhưng nơi sẽ trực tiếp ứng dụng kết quả lại không biết về việc có nhiệm vụ KH&CN được Bộ KH&CN cho triển khai để giải quyết vấn đề của địa phương mình; (2) không sử dụng được vì không phù hợp với nhu cầu thực tiễn của địa phương. Các nhiệm vụ thực hiện theo Nghị định thư: Đặc trưng của các đề tài thuộc loại hình này là phải có sự tham gia của đối tác nước ngoài. Trong đó, sự cam kết phối hợp, nội dung phối hợp chi tiết, có tính khả thi là các yếu tố, căn cứ hết sức quan trọng ràng buộc quyền, trách nhiệm của các bên tham gia để Đề tài đạt được mục tiêu và hiệu quả đề ra. Do vậy, khi xem xét đánh giá, phê duyệt đề tài Nghị định thư cần đặc biệt lưu ý đến Văn bản cam kết phối hợp của đối tác nước ngoài phải có, phải chi tiết, cụ thể và khả thi.
Lĩnh vực an toàn, bức xạ, hạt nhân: Thanh tra Bộ KH&CN đã phối hợp với Cục ATBXHN tiến hành thanh tra 18 cơ sở, qua thanh tra đã phát hiện vi phạm và xử phạt 08 cơ sở, số tiền xử phạt 160 triệu đồng.
Năm 2015, cũng là năm thứ 15 liên tiếp Thanh tra Bộ KH&CN tham mưu giúp Bộ trưởng chỉ đạo thực hiện cuộc thanh tra diện rộng chuyên đề “về việc chấp hành các quy định của pháp luật về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, nhãn hàng hóa, mã số vạch và SHCN đối với hàng đóng gói sẵn”. Qua thanh tra 2.867 cơ sở kinh doanh về hàng đóng gói sẵn, đã phát hiện vi phạm và xử phạt 556 cơ sở (chiếm 19,5% số cơ sở được thanh tra) với số tiền phạt trên 1,7 tỷ đồng, buộc nộp lại số tiền thu lợi bất hợp pháp do hành vi kinh doanh hàng đóng gói sẵn mà lượng của hàng đóng gói sẵn có giá trị trung bình nhỏ hơn giá trị trung bình cho phép với tổng số tiền gần 13 triệu đồng. Ngoài áp dụng hình thức xử phạt chính bằng tiền, cơ quan thanh tra đã áp dụng hình thức xử phạt bổ sung, biện pháp khắc phục hậu quả đối với các cơ sở vi phạm như: Buộc thu hồi hàng hóa vi phạm về ghi nhãn trả lại cho nhà sản xuất; buộc tiêu hủy hàng hóa quá hạn sử dụng; buộc thu hồi và tái chế đối với hàng hóa có chất lượng không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật; buộc định lượng lại hàng hóa trước lúc đưa vào lưu thông…
Công tác tiếp nhận, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, đề nghị, kiến nghị đã được Thanh tra Bộ chú trọng triển khai và coi đây là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm của đơn vị. Tổng số đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh đã giải quyết/tổng đơn tiếp nhận: 157/217 đơn. Các khiếu nại, tố cáo thường có nội dung phức tạp, mất nhiều thời gian thẩm tra, xác minh, tuy nhiên Thanh tra Bộ đã xử lý hoặc tham mưu giúp Lãnh đạo Bộ xử lý theo quy định các đơn thư khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền.
Công tác PCTN đã được Thanh tra Bộ chú trọng triển khai, thực hiện tốt vai trò là đầu mối giúp Bộ KH&CN thực hiện các nội dung liên quan đến công tác PCTN như: Việc xây dựng và ban hành các văn bản quản lý cũng như văn bản quy phạm pháp luật về công tác PCTN; Tổ chức thanh tra việc PCTN đối với các đơn vị trực thuộc Bộ; tổng hợp, xây dựng các loại báo cáo định kỳ (hàng quý, 6 tháng, 9 tháng, năm) và báo cáo phát sinh về công tác PCTN của Bộ; đề xuất các giải pháp PCTN thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ KH&CN; trong năm qua Thanh tra Bộ đã tham mưu Bộ trưởng tổ chức thành công Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện Luật PCTN (2006-2015) của Bộ KH&CN, đây là cơ hội để mỗi cán bộ, công chức cùng nhau thẳng thắn nhìn lại những ưu điểm, khuyết điểm, chia sẻ những bài học kinh nghiệm quý báu đã đúc kết lại được trong suốt 10 năm thực hiện Luật PCTN và tiếp tục phát huy những ưu điểm nhằm tăng cường công khai, minh bạch trong hoạt động của Bộ thời gian tới.
Trong năm, Thanh tra Bộ cũng tích cực triển khai hoạt động của Ban Chỉ đạo 389 và các hoạt động trong khuôn khổ Chương trình 168 (giai đoạn II) về thực thi quyền sở hữu trí tuệ nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác thực thi quyền sở hữu trí tuệ ở Việt Nam như: Tổ chức hàng loạt các hội thảo, tọa đàm, tập huấn và đã nhận được sự quan tâm, đánh giá cao của tổ chức trong và ngoài nước và Thanh tra Bộ KH&CN đã được Bộ trưởng giao ký kết Biên bản ghi nhớ hoạt động hợp tác với Hiệp hội nhãn hiệu quốc tế (INTA) thời hạn 03 năm để xúc tiến các hoạt động hợp tác nhằm góp phần nâng cao hiệu quả cơ chế thực thi quyền sở hữu trí tuệ. Nội dung hợp tác tập trung vào các vấn đề: Phát triển chương trình và các dự án liên quan đến nhãn hiệu, giải quyết tranh chấp, chuyển giao nhãn hiệu, thực thi quyền SHCN đối với nhãn hiệu và các lĩnh vực liên quan khác; trao đổi nghiên cứu và thông tin mà các bên cùng quan tâm; trao đổi kinh nghiệm; tổ chức hội thảo, hội nghị và chương trình đào tạo.
Bên cạnh đó, công tác xây dựng kế hoạch thanh tra năm 2016 của Bộ, công tác tổ chức, xây dựng lực lượng, việc thực hiện các đề án được phân công đã được Thanh tra Bộ hoàn thành theo quy định, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước của Thanh tra Bộ nói riêng và của Bộ KH&CN nói chung.
Hội nghị được lắng nghe những tâm tư tình cảm của các cán bộ đang trực tiếp công tác tại đơn vị, những thuận lợi, khó khăn trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao cũng như được nghe sự chia sẻ từ phía Lãnh đạo một số đơn vị có liên quan chặt chẽ trong hoạt động thanh tra như: Cục An toàn bức xạ, hạt nhân, Cục Sở hữu trí tuệ, Vụ Tổ chức cán bộ, Vụ Pháp chế…
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân đánh giá cao kết quả công tác Thanh tra Bộ đã đạt được, đặc biệt đó là sự nỗ lực hoàn thành công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, được cơ quan thẩm định đánh giá cao, cũng như hoàn thành tốt các cuộc thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Bộ trưởng chia sẻ, ghi nhận những những khó khăn mà thanh tra Bộ đang gặp phải: Về nguồn nhân lực, cơ sở vật chất và tin tưởng, mong muốn Thanh tra Bộ tiếp tục phát huy những ưu điểm đã đạt được, tăng cường tinh thần đoàn kết, nhất trí, chia sẻ, giúp đỡ nhau trong tập thể đơn vị để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao của Thanh tra Bộ và giúp Bộ KH&CN thực hiện tốt trách nhiệm quản lý nhà nước và góp phần xây dựng Bộ luôn vững mạnh, trong sạch và đoàn kết./.