Cuộc họp nhằm cụ thể hóa một trong những chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ được nêu tại Chỉ thị số 13/CT-TTg, ban hành ngày 11/3/2020, trong đó giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với Bộ Y tế tiếp tục tập trung chỉ đạo nghiên cứu phương thức phòng, chống, phác đồ điều trị, vắc-xin phòng dịch Covid-19, sớm đưa kit thử vào sử dụng.
Tham dự cuộc họp có đại diện Bộ Y tế, các Viện nghiên cứu, các công ty sản xuất vắc xin...
Toàn cảnh buổi họp
Trao đổi tại cuộc họp, Thứ trưởng Phạm Công Tạc chia sẻ, ngay khi dịch bùng phát tại Trung Quốc, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt 4 đề tài nghiên cứu nhằm phục vụ phòng chống dịch Covid-19. Trong đó có nhiệm vụ “Nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm (còn gọi là bộ kít) real-time RT-PCR và RT-PCR phát hiện virus corona chủng mới (SARS-CoV-2)” do Học viện Quân y chủ trì, phối hợp với Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á thực hiện.
Sau một tháng, hai đơn vị đã hoàn thiện quy trình công nghệ chế tạo được bộ kít real-time RT-PCR one step phát hiện SARS-CoV-2. Bộ Y tế sau đó có quyết định về việc ban hành danh mục 2 sinh phẩm chẩn đoán in vitro xét nghiệm virus được cấp số đăng ký do Học viện Quân y và Công ty Cổ phần Việt Á sản xuất để phục vụ kịp thời công tác phòng chống dịch Covid-19.
Cũng theo Thứ trưởng Phạm Công Tạc, ngay sau khi Việt Nam sản xuất thành công bộ kít, Vụ Hợp tác quốc tế của Bộ Khoa học và Công nghệ đã thông báo đến Bộ Khoa học và Công nghệ các nước ASEAN. Tính đến nay, theo báo cáo của đơn vị sản xuất, nhiều quốc gia, doanh nghiệp đã đặt vấn đề mua bộ kít do Việt Nam sản xuất.
Tại cuộc họp, các nhà khoa học, trong đó có các chuyên gia Bệnh viện nhiệt đới trung ương, Ban chủ nhiệm Chương trình Khoa học và Công nghệ trọng điểm cấp quốc gia giai đoạn 2016-2020, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, Học viện Quân y, Bộ Y tế và một số đơn vị nghiên cứu, sản xuất vắc xin đã đề xuất nhiều ý kiến tâm huyết.
Các nhà khoa học cho rằng, Việt Nam đã chủ động trong việc sản xuất kit phát hiện SARS-CoV-2 và khoanh vùng dịch. Tuy nhiên, để phòng các kịch bản xấu hơn, cần sớm có các giải pháp hỗ trợ điều trị và hướng nghiên cứu phục vụ lâu dài.
GS.TS. Nguyễn Văn Kính, nguyên Giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới trung ương đề xuất, trong giai đoạn hiện nay và chuẩn bị cho tình huống lâu dài nếu dịch bùng phát, Việt Nam nên nghiên cứu robot hỗ trợ trong môi trường lây nhiễm nguy hiểm, như hỗ trợ chăm sóc bệnh nhân cách ly, lau chùi, khử khuẩn phòng cách ly… Ngoài ra, chủ động sản xuất kháng thể đơn dòng và về lâu dài phải nghiên cứu sản xuất vắc-xin.
Đồng quan điểm với GS. TS. Nguyễn Văn Kính, GS.TS. Lê Bách Quang, Ban Chủ nhiệm Chương trình KC.10/16-20 cho rằng, cần gấp rút nghiên cứu và chế tạo robot và nghiên cứu sản xuất kháng thể phục vụ cho điều trị Covid-19. Ngoài ra cần chủ động máy thở, mở rộng số phòng thí nghiệm được xét nghiệm Covid-19.
Theo TS. Phạm Văn Tác, Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và đào tạo, Bộ Y tế, cần ưu tiên phát triển robot dọn dẹp, robot đưa cơm, chăm sóc bệnh nhân và tập trung sản xuất kháng thể đơn dòng phục vụ cho điều trị.
Cũng tại cuộc họp, các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh dịch bùng phát như hiện nay, bên cạnh bộ kít phát hiện tại các phòng thí nghiệm, giúp chẩn đoán chính xác bệnh nhân nhiễm SARS-CoV-2, cần sản xuất các loại kít phát hiện nhanh để tiến hành sàng lọc nhanh tại các khu vực như sân bay, nhà ga, khu vực cách ly.
Ngoài ra cần có các biện pháp đánh giá về môi trường như chỉ số bề mặt, chỉ số tiếp xúc, nghiên cứu chế tạo hệ thống khử khuẩn toàn thân dùng cho các cơ quan, trường học, bệnh viện, sân bay..., nghiên cứu sự biến đổi gen và lưu hành của SARS-CoV-2 ở động vật, nhất là động vật gần gũi với con người… Đây là những giải pháp rất cần thiết trong bối cảnh nguy cơ dịch có thể bùng phát và phải kiểm soát diện rộng.
Trước các đề xuất, Thứ trưởng Phạm Công Tạc cho biết, với những trường hợp cấp bách Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ phối hợp với Bộ Y tế và các bộ/ngành liên quan sớm xem xét giải quyết.