Cần xây dựng cơ chế đặc thù cho doanh nghiệp khởi nghiệp

Hệ thống Siloncon Valley tại Mỹ

Bước tiến rõ nét nhất đó là chúng ta đã vượt qua được một số rào cản hiện có của cơ chế chính sách để Đề án tiếp tục sống và chạy được, để hỗ trợ được các bạn trẻ khởi nghiệp.

Chúng ta cũng đã làm được một số sự kiện trên cơ sở một số sản phẩm rất chất lượng mà mình tư vấn để cộng đồng quốc tế biết đến tiềm năng khởi nghiệp sáng tạo ở Việt Nam. Trước chưa ai biết Việt Nam là một thị trường khởi nghiệp mà chỉ biết đến chúng ta có một đội ngũ sinh viên tài năng nhưng có thể đi làm thuê ở đâu đó. Bây giờ chúng ta đã có tên trên bản đồ thế giới.

Điều quan trọng nhất đó là Đề án đã tạo một niềm tin cho giới khởi nghiệp. Ý nghĩa về mặt xã hội đối với việc này là rất lớn. Hiện nay dự án có 5 nhóm được nhận quỹ đầu tư tiếp theo và chắc chắn sẽ mang lại một lợi ích kinh tế rất cao. Như vậy chúng ta đã tạo niềm tin là có một cơ quan, hệ thống hỗ trợ doanh nghiệp để họ có thể làm giàu bằng chính trí tuệ của mình.

Hiện này có rất nhiều quỹ đầu tư mạo hiểm của nước ngoài đi vào Việt Nam, tuy nhiên cơ chế ràng buộc về quản lý, pháp lý của chúng ta đã gây khó khăn cho họ dẫn đến hiệu quả chưa được tốt như mong đợi. Ông nghĩ sao về điều đó?

Cục trưởng Phạm Hồng Quất: Điều này phản ánh rất đúng tình hình thực tế hiện nay. Ngay như bản thân chúng tôi ở trong Đề án Thung lũng Silicon tại Việt Nam có Bộ Khoa học và Công nghệ đứng ra bão lãnh để các nhà đầu tư tư nhân thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm Việt Nam nhưng cũng phải mất 2 năm mới xin được giấy phép thành lập, bây giờ lại phải xin giấy phép hoạt động. Quỹ này mặc dù đã có tiền, doanh nghiệp khởi nghiệp đã có nhưng chưa thể hoạt động được vì chưa biết dùng cơ chế nào để đầu tư, rút vốn, thuế. Như vậy, nước ngoài đầu tư vào đương nhiên là phải khó khăn.

Đối với nước ngoài thì khi vào Việt Nam họ rất quan tâm đến cơ chế, giấy phép, mục đích sử dụng, rút tiền ra như thế nào… Chính vì thế chúng ta cũng phải có sự cởi mở và ít nhất cơ chế của Hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam phải tương đồng với các nước xung quanh.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam gặp gỡ cộng đồng Startup (những người khởi nghiệp trẻ)

Ngày 12/8, các doanh nghiệp trẻ đã cuộc gặp gỡ với Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam. Tại buổi gặp này, nhiều bạn đã bày tỏ những băn khoăn, thắc mắc về thủ tục pháp lý “rườm rà” khi tiếp cận với nguồn vốn hoặc các tổ chức đầu tư. Đây cũng sẽ là những khó khăn khi chúng ta thực hiện Đề án. Theo ông thì chúng ta nên làm gì để giải quyết bất cập này?

Cục trưởng Phạm Hồng Quất: Theo tôi, các quỹ đầu tư mang tính hỗ trợ khởi nghiệp thì cần phải được thực hiện đơn giản và minh bạch. Điều này liên quan đến việc người quản lý quỹ là ai, cơ chế cấp phát phép là như thế nào?...

Khi tôi sang Singapore thì tất cả thuyết trình của họ chỉ thực hiện trong vòng 5 phút. Tức là nhóm khởi nghiệp đam mê, nghiên cứu đưa ra các bản thuyết trình chỉ trình bày trong 5 phút. Sau khi qua vòng loại và vào vòng trong thì có thể bị phỏng vấn cả ngày. Như ở chúng ta hiện nay, việc tiếp cận hồ sơ có thể cả ngày, thậm chí cả tháng. Vì thế, cơ chế cấp cho dự án đầu tư nghiên cứu truyền thống nó không hề tương thích cho đổi mới sáng tạo

Vấn đề ở chỗ là người cầm tiền phải biết nhìn nhận và đánh giá được dự án, mà không ai khác đó chính là các nhà đầu tư chứ không phải là những nhà quản lý.

Đối với mô hình quỹ, tôi cho rằng, đầu tiên phải chọn người đã có kinh nghiệm để xem xét các dự án đầu tư khởi nghiệp sáng tạo thì mới quản lý hiệu quả được. Cơ chế đó phải là cơ chế đặc thù. Hiện nay tất cả quỹ của chúng ta mang tính chất nghiên cứu, mang tính chất truyền thống, hội đồng. Nhiều vòng thẩm định, hồ sơ dày cộm, không ai có thể đáp ứng được, thậm chí còn làm nản chí những người muốn xin tiền hoặc những người xứng đáng thì lại không được chọn bởi người thẩm định nhìn quá sâu vào kỹ thuật công nghệ, trong đó quên mất bài toán thị trường và đầu tư mới là chính trong các mục tiêu.

Xin cảm ơn ông!